Strona 33 - Klub turystyki "Noteć"

Narciarstwo biegowe, jak zacząć, jak dobrać sprzęt oraz inne porady.

Pytania:
1. Od czego zacząć przygodę z nartami biegowymi?
2.Kto i kiedy może rozpocząć bieganie na nartach?
3. Jak przygotować się kondycyjnie do biegów narciarskich?
4. Gdzie stawiać pierwsze kroki?
5. Jak należy się ubrać?
6. Jaki sprzęt wybrać?

1. Pierwsze kroki na nartach biegowych, czyli podstawowy krok biegowy technika klasyczną fachowo zwaną diagonalną prawie nie różni się od naturalnego sposobu poruszania się człowieka. Jest to prowadzenie równoległe nart jak w naturalnym chodzie. Jest tylko taka zmiana, że następuje mała faza ślizgu powiększająca przebytą drogę przez narciarza w stosunku do chodziarza. Po tym, gdy nastąpi lekkie odbicie występuje tak zwany moment równowagi statycznej na przejechanie odcinka dystansu. Jest to wykorzystanie wspomnianej siły odbicia do przejechania trochę w przód, dzięki ślizgowi narty po śniegu. Mimo że efekt jednego kroku szczególnie u początkujących nie jest duży, to cierpliwie i spokojnie powtarzana sekwencja tych ruchów daje bardzo przyjemny efekt pokonywania przestrzeni. Wskazane jest spokojne rozpoczynanie tych działań.
Błędem wielokrotnie zniechęcającym do dalszego uprawiania tego sportu jest próba naśladowania mistrzów w pierwszych chwilach po pierwszym nałożeniu nart. Nie prowadzi to do niczego dobrego, bo nadmierne zmęczenie powoduje utratę koordynacji i może doprowadzać do upadku.
Szczerze zalecam bardzo spokojne podejście do tematu. W miarę spokojnego chodzenia niepostrzeżenie uzyskamy niezbędne do biegu nawyki i możliwość ruchu wyczynowego przyjdzie sama. Jeżeli chodzi o podstawowe pokonywanie drobnych nierówności terenu to tak jak wspomniałem na początku postępujemy jak w naturalnym poruszaniu się w trenie. Czyli idąc pod górę, krok naprzemianstronny skracamy, jest on odpowiednio krótszy, poruszamy się na bardziej ugiętych nogach. Żeby zjechać musimy przyjąć pozycję stabilną, czyli równomiernie obciążyć obie stopy, ugiąć kolana, lekko rozchylić ręce, pochylić się w przód. Jest to tak zwany półprzysiad, który nam umożliwi swobodne utrzymanie równowagi w ślizgu, kiedy narty będą same nas niosły.

2. Żeby rozpocząć biegi na nartach dla własnej przyjemności poruszania się, czy dla walorów krajoznawczo poznawczych terenu, wystarczy nam ogólna kondycja i dobry stan zdrowia. Narciarz nie powinien mieć zaburzeń równowagi oraz jakiś poważniejszych problemów z krążeniem lub wad np. serca wykluczających jakiś minimalny nawet wysiłek. Można to wykonywać w bardzo niskiej i spokojnej intensywności.
Może to robić każdy, od tego małego dziecka, które zaczęło chodzić na nogach do bardzo zaawansowanego wieku. Na nartach spotykamy ludzi po 80-ce, a nieraz, szczególnie w krajach skandynawskich, możemy spotkać narciarzy koło 90 roku życia. Właśnie dlatego, że jest to sport zdrowy, bezpieczny, a przede wszystkim daje możliwość poznania krajobrazu, cały czas poruszamy się w przyrodzie w pięknych lasach, wśród pięknych widoków.
Jeżeli chodzi o pogodę, to do rozpoczęcia narciarstwa biegowego najbardziej potrzebna jest pogoda ducha, chęć wyruszenia w teren, chęć zadania sobie lekkiego zmęczenia, które właściwe dawkowane przejawia się tym, że im bardziej się męczymy, tym większą radość z tego czujemy. Warunki klimatyczne maja tu drugorzędne znaczenie. Byle by tylko był śnieg, a można to robić w każdej pogodzie, i w mrozie, i we mgle i wpadającym nieraz śniegu i nieraz w pięknym słońcu. Wszystko to zależy od tego, czego my oczekujemy od wyjścia na narty.

3. Żeby bardziej pewnie czuć się na nartach i pokonywać trasę trochę trudniejszą trzeba mieć przygotowane praktycznie wszystkie partie mięśniowe, jakie występują u człowieka. Jest to sport, który kompleksowo rozwija sprawność fizyczną i kondycję.
Pracują mięśnie kończyn górnych, barków, potrzebne są mięśnie grzbietu, dobrze, gdy mocne są mięśnie brzucha, a to specjalnie do tak zwanego, ?bezkroku?, gdy wykorzystując niewielkie spadki terenu lub bardzo nośne warunki po płaskim terenie pracujemy tylko górą i poprzez odepchnięcie równoległe oburącz i lekkie wyrzucanie tułowia w przód uzyskujemy dzięki mięśniom brzucha dynamiczny efekt ślizgu bez wykonywania kroków nogami. Przy kroku klasycznym z dolnych partii pracują mięśnie pośladków, prostowniki, mięśnie uda, łydki, staw skokowy i mięśnie stopy.
Aby to wszystko przygotować wystarczy spokojnie pospacerować, lekko się przygotować latem tak zwanym "Nordic Walkingiem", czyli chodzeniem sobie z kijkami w terenie.
Dla narciarzy biegowych "Nordic Walking" nie jest zjawiskiem nowym, gdyż od niemal wieku narciarze wyczynowi w lecie uprawiali ten rodzaj ruchu nazywając go treningiem imitacyjnym. Tak, że sport narciarstwa biegowego można uprawiać z całą przyjemnością cały rok. Nową dyscypliną idącą w lecie w sukurs narciarstwu biegowemu jest tzw. "Nordic Blading", czyli poruszanie się z kijami na łyżworolkach. Jest to niemal doskonała imitacja techniki dowolnej.

4. Myślę, że na sam początek nie zaczynajmy od tego dania głównego czyli od nart, ale właśnie od pochodzenia w terenie z kijkami, od poznania terenu, od nabrania chęci do poznania czegoś nowego. Da to nam niezbędny trening, zaprawi od strony koordynacyjnej i troszkę siłowej. Jeżeli pochodzimy trochę w terenie z kijkami to zbudujemy niezbędne przygotowanie do tego, aby, kiedy spadnie pierwszy śnieg, wyjść na narty.
Czas pierwszych wycieczek narciarskich zależy od intensywności wysiłku, który planujemy. Jeżeli ktoś jest przyzwyczajony do wykonywania spacerów w parku, spokojnego chodzenia godziny, dwóch czy nawet więcej to spokojnie może to wykonać również na nartach.
Dla amatorów niewskazane jest zaczynanie od wyczynowych tras biegowych. Ich trudność, mimo nawet fachowego ich przygotowania, może zniechęcać do uprawiania tego sportu. Niejednokrotnie najlepsze jest założenie własnego śladu w pobliskim lesie.
Celowe jest wpływanie na władze lokalne, aby w łatwym terenie utrzymywały miejskie czy gminne trasy narciarskie. Nie wymaga to wielkich nakładów, a efekt społeczny jest znaczny.

5. Wbrew temu, że największą uwagę początkujący amator biegania poświęca nartom, to pragnę zacząć od ubioru. Dla komfortu i zadowolenia z tego sportu ubiór ma najistotniejsze znaczenie. Ubiór musi być w miarę dopasowany, nie może być zbyt luźny, ale tez nie obcisły, aby nas nie usztywniał. Musi charakteryzować się dobrą zdolnością oddawania wilgoci na zewnątrz, ale równocześnie musi być dobrym izolatorem od zimnego wiatru, który nawet przy nieruchomym powietrzu sam biegacz wytwarza bbignąc. Dzięki właściwemu odzieniu nasz organizm ma oddychać do zewnątrz, ale nie dopuszczać do siebie wiatru z zewnątrz.
Realizują to nowoczesne tkaniny o funkcji przepon jednostronnych. Dotychczas wydaje się, że niepokonanym klasykiem jest konstrukcja tkaniny o nazwie Windstopper z której wiele czołowych światowych firm szyje ubiory biegowe.
Czołowy włoski wytwórca strojów biegowych firma SPORTFUL, dostawca wielu reprezentacji narodowych wprowadza nową specjalnie dla niego wyprodukowaną konstrukcję tkaniny o nazwie TERMODRYTEX w odmianach xp i plus. Mając nawet wyższe parametry użytkowe od wspomnianego Windstoppera jest cieńsza i lżejsza. Wskazane jest używanie bielizny z tkanin o bardzo cienkich włóknach i najlepiej produkowanych z dodatkiem jonów srebra. Sprawnie przekazują one pot do dalszych warstw odzieży i są bakteriostatyczne dzięki czemu zapobiegają jego rozkładowi i powstaniu niemiłego zapachu.
Sprawdzone są konstrukcje firmy BERKNER produkowane z różnych grubości tkanin na różne warunki. Do amatorskiego uprawiania sportu biegowego zalecam stroje dwuczęściowe, spodnie z tzw. karczkiem z tyłu i szelkami, oraz kurtki nietamujące ruchu z przedłużonym z tyły stanem. Przy odbiciach kijami dość mocno się pochylamy i dlatego konstrukcja stroju powinna uniemożliwić przeniknięcie zimnego powietrza na plecy.
Do amatorskiego biegania polecam ekonomiczne konstrukcje wspomnianego SPORTFUL-a linii ?Nordic Cruising? i specjalnie stworzonej dla aktywnych pań linii ?CORTINA?. W rozwiązaniach tych, droższe ww. tkaniny zastosowano od strony przedniej, czyli natarcia wiatru, a tylnie wykonane z materiałów elastycznych. Czapki ciepłe, przylegające, najlepsze z wstawką wspomnianego materiału przeponowego z przodu. Rękawice miękkie, ciepłe, ale od strony kontaktu z kijkiem wyposażone w odporne na ścieranie skórzane wstawki. Bardzo istotnym elementem są okulary sportowe.

6. Sprzęt do biegania
OKULARY
Ruch nawet mało wprawnego narciarza przy sprzyjających warunkach jest dość szybki i łatwo w lesie o niespodziewany uraz oka. Najlepsze są okulary ze zmiennymi szybkami najczęściej trzema, a to: przeźroczystą na warunki obojętne, przyciemnione z filtrem UV na słońce, które atakuje nasze oczy również z odbicia od śniegu, i żółte kontrastowe, na warunki mgły i trudnej widoczności. Sprawdzonym modelem jest "SHARK" firmy CARRERA.

Generalnie dobór sprzętu zależy od zaawansowania amatora nart i od tego, co on na tych nartach chce zrobić. Czy on chce biegać? Czy on chce spacerować? Czy on chce się w sposób uniwersalny poruszać się w terenie? Czyli, czy będzie chciał podejść, zjechać, podbiec, czy tylko szybko biec, czy sobie spokojnie pospacerować w terenie.

NARTY

Jeśli chcemy trochę pospacerować to żeby wyjść na narty biegowe nie potrzeba jakiś specjalnych przygotowań.
Wystarczą nam narty troszkę szersze od wyczynowych biegówek, czyli narty śladowe. Dla początkujących najlepsze są dodatkowo wyposażone w tak zwaną łuskę w środkowej strefie ślizgu.
Nie trzeba wtedy takich nart smarować na tak zwane trzymanie, bo wspomniana łuska umożliwia fazę odbicia do ruchu diagonalnego.
Do poruszania się w terenie dziewiczym, gdy jesteśmy amatorami zwiedzania leśnych ostępów to potrzebujemy nart jeszcze szerszych tak zwanych nart ?back country?. Nie zapadają się wtedy one w kopnym śniegu. Najlepsze są tak zwane narty traperskie, które dodatkowo charakteryzują się wąskim okrawędziowaniem stalowym, chroniącym nartę przed uszkodzeniem w przypadku nastąpienia na nieoczekiwaną o przeszkodę w kopnym śniegu, jaką może być głaz czy pniak. Są ulubionym sprzętem myśliwych i nieodzownym dla leśników. Narty takie nie są potrzebne zbyt długie, wystarczą niewiele wyższe ponad wzrost narciarza.
Narty śladowe do jazdy po traktach i duktach lekko ubitych to narty o 10 do 15 cm wyższe od naszego wzrostu. Najwszechstronniejszą ofertę śladówek na nasz rynek oferuje firma SPORTEN . Ich oferta uwzględnia 3 szerokości narty bez krawędzi i 3 z krawędziami. Kompilacja jakości i ceny takich modeli jak "FAVORIT", czy okrawędziowany "HIGHLANDER" aktualnie nie ma konkurencji.
Kiedy jesteśmy na tyle przygotowani, aby biegać i dysponujemy torami specjalnie przygotowanymi to narty biegowe do biegu klasycznego są tym dłuższe, im większa jest nasza wprawa w tym sporcie. Ale nawet przy atletycznej sylwetce nie spotyka się nart dłuższych niż 30 cm od wzrostu wyczynowego zawodnika.
Z półki nart o dostępnych cenach wyróżniłbym znowu SPORTEN -a. Od modelu "VEGA" dla początkujących, do modelu BOCHEMIA RCX, robionego indywidualnie pod zawodników, przy bardzo dostępnych cenach, to konstrukcje najwyższej klasy światowej w swoich kategoriach.
Ostatnio największą światową nowością techniczną, obecną też na naszym rynku, są włoskie wyczynowe narty biegowe SLEGAR, gdzie model "DIAMOND" jest konstrukcją przestrzenną, wykonaną całkowicie z włókna węglowego. Jej trapezowy przekrój, niewiarygodna lekkość i unikalna dla nart biegowych płyta wytycza całkowicie nowy kierunek. Dla zaawansowanych amatorów w dostępnej cenie firma oferuje model ?ZEPHIR?.

KIJE BIEGOWE

Co się tyczy kijków, to dobieramy je w zależności od tego czy chcemy biegać czy spacerować. Nie powinien to być kijek, który się poddaje lub ugina. Kijek powinien być lekki, ale równocześnie sztywny. Zapewniają to współczesne konstrukcje z włókna węglowego.
Z dobrym grotem, jeżeli chodzimy po trasach dobrze ubitych mechanicznie i o małym kółeczku, które się opiera o śnieg.
Jeżeli chodzimy w terenie luźnym na nieprzygotowanych trasach to kółeczko musi być większe. Kije takie nazywają się wtedy też ?back country?.
Długość kija do turystyki czy amatorskiego biegania stylem klasycznym nie powinna być większa jak do wysokości ramienia. Bezdyskusyjnym liderem rynku jest fińska firma EXEL. W szerokiej gamie oferowanych kijków są te dla początkujących, w bardzo dostępnych cenach , to model "NOVA" jak i kije powszechnie używane na pucharze Świata, to modele C. Generalnie jakość takich kijów ocenia się na podstawie wartości indeksu węglowego. Jego wartość waha się od FT7 we wspomnianej"?NOVIE" do HP135 w C1. Pełna dostępność szerokiej gamy uchwytów, pasków i koszyków, które są wymienne dzięki zastosowanej technice kleju termowiążącego stanowi o czołowej pozycji firmy. Nowinką są koszyki typu "EXELERATOR" w konstrukcji których mimośrodowe usytuowanie grota widiowego wykorzystuje sprężystość trzonka wykonanego z włókna węglowego tak, że każdy krok zawodnika jest średnio dłuższy o 2 cm. EXEL przoduje też w produkcji kijów do wspomnianych "Nordic Walkingu"," Nordic Bladingu", "Back Country" i narciarstwa zjazdowego. Używa ich obecnie najlepszy slalomista świata Kale Palander.

BUTY

Buty powinny być ciepłe wygodne, a przede wszystkim trwałe i odporne na przemakanie. Wskazane są z tego powodu modele z osłoniętym sznurowaniem. Do pierwszych kroków zalecane są buty masywniejsze i cięższe od wyczynowych, ale właśnie one spełniają te walory termoizolacyjne i odporności na zewnętrzne zimowe przecież warunki. Specjalizująca się w całości stroju firma SPORTFUL wytworzyła modele 2.4 i 2.6 w standarcie SNS.
Jeżeli już zawansujemy się w technice klasycznej, która jest łatwiejsza i chcemy przejść do techniki dowolnej, czyli jazdy tak zwaną łyżwą, to musimy się mocniej przygotować się kondycyjnie i siłowo. Nie możemy tu używać nart z łuską, bo dla tej techniki one są tępe i nie zapewnią odpowiedniego odbicia. Narty do stylu dowolnego zasadniczo różnią się twardością od nart klasycznych. Są miększe. Mają charakterystyczne niższe szpice i mogą być używane tylko na trasach twardych dobrze przygotowanych. Narta do stylu dowolnego to narta minimalnie wyższa lub na wysokość wzrostu zawodnika. Kijki trochę wyższe o 10 do 15 cm od wysokości ramion, buty sztywniejsze o konstrukcji, która nam usztywnia staw skokowy. U SPORTFULA to modele butów "skate" od 3.8 do 6.9.
Nowoczesne zapięcia biegowe zarówno do stylu klasycznego i dowolnego to automaty i w większości firm światowych są wykonane w standarcie SNS, ale, jako, że występują jeszcze inne standardy to najlepiej buty i zapięcia kupić u jednego dostawcy, a zapewni to ich wzajemną kompatybilność.